Członkowie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu Europejskiego uczestniczyli w spotkaniu z przedstawicielami samorządu Mazowsza w celu poznania sytuacji osób z Ukrainy na Mazowszu.
W siedzibie Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej odbyło się spotkanie, podczas którego omówiono m.in. działania podjęte przez samorząd województwa mazowieckiego w ramach wsparcia mieszkańców Ukrainy, opuszczających swój kraj. Członkowie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych PE byli zainteresowani także uzyskaniem informacji na temat dostępu uchodźców do ochrony socjalnej i polityki rynku pracy UE oraz wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Gwarancyjnego.
Nowi mieszkańcy Mazowsza
Według danych Straży Granicznej (z 10 maja 2022 r.), od początku agresji Rosji na Ukrainę (czyli od 24 lutego), granicę polsko-ukraińską przekroczyło prawie 3,3 mln uchodźców z Ukrainy. Większość to kobiety i dzieci. W ostatniej dobie przed wydaniem komunikatu Straży przybyło kolejne 17 tys. osób.
Na podstawie danych pozyskanych z ośrodków pomocy społecznej na temat osób z Ukrainy przebywających w gminach województwa mazowieckiego, skazuje się, że na terenie Mazowsza znajduje się ok. 500 tys. Ukraińców. Większość z nich (ok. 90%) przebywa w regionie warszawskim stołecznym (stolica z okolicznymi powiatami). Około 220 tys. osób uzyskało już na Mazowszu numer PESEL.
Mazowsze jako region wypracowujący wysokie PKB, największy w kraju. W naturalny sposób skupia ogromną liczbę osób uciekających z Ukrainy. Z pewnością liczą tu oni na większe możliwości wsparcia, znalezienie pracy – mówił marszałek Adam Struzik. – Mimo to, problemy, które się pojawiają, są takie same jak w innych częściach kraju. Potrzebne jest zakwaterowanie, wyżywienie, włączenie w rynek pracy, a co za tym idzie – stworzenie miejsc opieki dla dzieci. Wszystko to musi odbywać się przy wsparciu środków unijnych, ale z założeniem, że będą to dodatkowe środki, skrojone właśnie na te potrzeby i dające możliwość tworzenia elastycznych projektów, bo sytuacja jest dynamiczna.
Nowa sytuacja społeczna
Napływ osób zwiększył m.in. zapotrzebowanie w podstawowych kwestiach społecznych. Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich w urzędzie marszałkowskim Marcin Wajda zwrócił zebranym uwagę, że kolejny raz ze środków unijnych przeznaczonych na politykę spójności, rozwiązywane są problemy wynikające z sytuacji kryzysowej (wcześniej pandemia, obecnie skutki wojny na terenie Ukrainy). W obu przypadkach środki pozyskane w ramach jednego regionalnego programu operacyjnego przeznaczonego na lata 2014-2020.
Dotychczasowe problemy społeczne nie znikają, dochodzą wręcz nowe. Staramy się na bieżąco reagować – zarówno w obszarze ochrony zdrowia, jak i polityki społecznej. Uruchamiamy środki z budżetu województwa, ale potrzebne jest dodatkowe wsparcie – zauważała Elżbieta Lanc.
Podczas spotkania podsumowano działania zrealizowane przez samorząd Mazowsza na rzecz pomocy uchodźców z Ukrainy. Dyrektor Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej Aleksander Kornatowski omówił projekt przygotowywania i wydawania posiłków osobom z Ukrainy. Zadanie sfinansowane ze środków budżetu województwa (2 mln zł) realizowane jest przez 11 organizacji (podmiotów ekonomii społecznej) z całego Mazowsza.
Zastępca dyrektora Wojewódzkiego Urząd Pracy w Warszawie Emilia Jędrej opowiedziała o formach pomocy wynikających z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz specustawy dotyczącej osób z Ukrainy. Poinformowała o dodatkowym instrumencie rynku pracy, jakim mogą być wsparci obywatele Ukrainy, czyli kształceniu ustawicznym w ramach Krajowego Funduszu Szkoleniowego, obejmującego m.in. kursy językowe (np. z języka polskiego), studia podyplomowe, egzaminy umożliwiające uzyskanie dokumentów potwierdzających nabycie umiejętności, kwalifikacji lub uprawnień zawodowych.
Plany
Przedstawiono również projekty realizowane przez jednostki samorządu województwa. WUP wraz z Izbą Gospodarczą Hotelarstwa Polskiego złożył ofertę wspólną w ramach konkursu ofert „Razem Możemy Więcej – Pierwsza Edycja Programu Aktywizacyjnego dla Cudzoziemców na lata 2022 – 2023” ogłoszonego przez MRiPS . Celem projektu jest wzrost aktywności zawodowej 150 osób w wieku powyżej 18 r.ż. – zgodne z polskim prawodawstwem z wyłączeniem „szarej strefy”, z uwzględnieniem skutecznego łączenia życia na uchodźctwie z macierzyństwem, wychowaniem dzieci i świadomością samoutrzymania.
MCPS przygotował w ramach RPO WM projekt pozakonkursowy na 16 mln zł (z czego 13 mln zł dofinansowania), który ma być realizowany z samorządami lokalnymi, by zaspokoić podstawowe potrzeby bytowe osób z Ukrainy przebywających na terenie tych samorządów.
Rekomendacje dla Komisji Europejskiej
Marszałek Adam Struzik przedstawił propozycje działań, które powinny być podjęte na poziomie instytucji unijnych, by realnie pomagać uchodźcom.
Wśród nich zostały wymienione m.in. potrzeba finansowania projektów w 100% z EFRR, przyspieszenie działań na rzecz zmniejszenia zużycia paliw kopalnych (w tym uniezależnienia się od źródeł rosyjskich) i przechodzenia na odnawialne źródła energii oraz zmniejszenie zużycia energii. Marszałek województwa mazowieckiego podkreślił, że obecna sytuacja wymusza także potrzebę wsparcia rolnictwa. Obserwowane problemy na rynku rolnym (wzrost kosztów produkcji, szoki podażowe związane z ograniczeniem produkcji zbóż w Ukrainie) będą powodować niedobry żywności w niektórych państwa członkowskich i wzrost cen.
Ze strony Parlamentu Europejskiego w spotkaniu wzięli udział: Dragos Pîslaru (Renew) – Przewodniczący Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych w PE, Jarosław Duda (EPP), Marc Angel (S&D), Vilija Blinkevičiūtė (S&D), Simona Baldassare (ID), Elżbieta Rafalska (ECR).
Samorząd województwa mazowieckiego reprezentowali m.in.: marszałek województwa Adam Struzik, członek zarządu województwa Elżbieta Lanc, dyrektor Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej – Aleksander Kornatowski, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich w urzędzie marszałkowskim – Marcin Wajda, zastępca dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy – Emilia Jędrej oraz zastępca dyrektora Departamentu Organizacji ds. Bezpieczeństwa Publicznego w urzędzie marszałkowskim – Joanna Sokołowska.