Samorząd Województwa Mazowieckiego w trosce o swoich młodych mieszkańców realizuje kampanię edukacyjną w zakresie profilaktyki nadwagi i otyłości oraz innych chorób cywilizacyjnych na lata 2022-2025 – "Talerz pełen zdrowia". Na realizację kampanii przeznaczono ponad 850 tys. zł.
Realizowane działania
W ramach 4-letniej kampanii do dziś:
- przeprowadzono badanie epidemiologiczne wśród dzieci i młodzieży, którego wyniki jasno wskazują na potrzebę upowszechniania wśród dzieci, młodzieży i dorosłych wiedzy na temat znaczenia żywienia i aktywności fizycznej, zachęcania ich do prawidłowego żywienia i zwiększania aktywności fizycznej w codziennym życiu oraz stwarzania warunków sprzyjających praktykowaniu przez nich zachowań prozdrowotnych związanych z żywieniem i aktywnością fizyczną w środowisku ich życia;
- opracowano na podstawie przeprowadzonego badania epidemiologicznego programy edukacji żywieniowej dla uczniów klas VII-VIII szkół podstawowych i uczniów szkół ponadpodstawowych oraz programy warsztatów adresowanych do rodziców/opiekunów prawnych i pracowników szkół;
- zorganizowano konferencję mającą na celu zwrócenie uwagi na pogłębiający się problem nadwagi i otyłości dzieci i młodzieży, podczas której wskazano na umocnienie roli poszczególnych grup adresatów w kształtowaniu właściwych nawyków żywieniowych i postaw zdrowotnych u dzieci i młodzieży, a także identyfikowaniu i diagnozowaniu problemów dotyczących zaburzeń związanych z odżywianiem oraz roli aktywności fizycznej i jej wpływu na prawidłowy rozwój fizyczny i stan zdrowia dzieci i młodzieży;
- ogłoszono i rozstrzygnięto konkurs ofert na realizatorów cyklu lekcji o zdrowym żywieniu dla uczniów oraz warsztatów dla osób dorosłych, zgodnie z opracowanymi scenariuszami. Jesteśmy w trakcie realizacji lekcji, które zaplanowano na lata 2024-2025. Realizację lekcji powierzono 3 podmiotom: Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej w Serocku; Niepublicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej "Szkol-Med" S.C.; SOLMED Usługi Medyczne, Doradztwo Inwestycyjne i Zamówienia Publiczne BEATA KRASKA WALIJEWSKA.
Działania edukacyjne
Od kwietnia 2024 r. w szkołach z terenu województwa mazowieckiego realizowane są zajęcia edukacyjne z zakresu zdrowego odżywiania skierowane do dwóch grup:
- uczniów klas VII–VIII szkoły podstawowej i uczniów szkół ponadpodstawowych. Zajęcia prowadzone są na podstawie scenariusza opracowanego przez specjalistów na zlecenie Województwa Mazowieckiego,
- osób dorosłych, tj. rodziców/opiekunów prawnych uczniów uczestniczących w lekcjach o zdrowym żywieniu oraz pracowników szkół, w tym kadry pedagogicznej, osób odpowiedzialnych za żywienie dzieci w szkołach, pielęgniarek/higienistek szkolnych odpowiedzialnych w szkołach za profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami.
Poruszane zagadnienia dotyczą m.in.:
- istoty, znaczenia oraz zaleceń dotyczących prawidłowego żywienia,
- głównych nieprawidłowości w żywieniu,
- czynników wpływających na wybory żywieniowe i podejmowanie aktywności fizycznej przez młodzież,
- zależności między odżywianiem a zdrowiem psychicznym i ich wzajemnym wpływem na kształtowanie właściwych postaw zdrowotnych i nawyków żywieniowych,
- wykrywanie ryzyka problemów związanych z jedzeniem, w tym rozwoju otyłości, niedożywienia oraz zaburzeń odżywiania (anoreksji i bulimii),
- tworzenia w szkole i w domu warunków sprzyjających prawidłowemu żywieniu
i aktywności fizycznej.
Zajęcia prowadzone są w oparciu o scenariusze lekcji o zdrowym żywieniu opracowane przez specjalistów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na zlecenie Województwa Mazowieckiego.
Lekcje o zdrowym żywieniu
Celem realizowanych zajęć skierowanych do młodzieży jest zwiększanie wiedzy uczniów na temat:
- sposobu żywienia zgodnego z aktualnymi zaleceniami żywieniowymi,
- zależności między odżywianiem a zdrowiem psychicznym,
- zaleceń dotyczących codziennej aktywności fizycznej,
oraz zachęcanie uczniów do: - praktykowania zaleceń żywieniowych w codziennym życiu, w tym przede wszystkim do zwiększenia spożycia warzyw i owoców, produktów zbożowych z pełnego przemiału, mleka i produktów mlecznych oraz ryb przy równoczesnym ograniczeniu spożycia tłuszczu, cukru, i słodyczy, soli kuchennej i słonych przekąsek,
- zwiększenia poziomu aktywności fizycznej.
Uczniowie uczestniczą w pięciu 45-minutowych spotkaniach edukacyjnych.
Warsztaty dla osób dorosłych
Celem programów skierowanych do osób dorosłych jest:
- zachęcanie do wspierania dzieci i młodzieży w kształtowaniu zachowań prozdrowotnych związanych z żywieniem i aktywnością fizyczną,
- uświadamianie, że tworzą modele zachowań zdrowotnych dla swoich podopiecznych,
- zwiększenie wiedzy na temat:
- potrzeb żywieniowych młodzieży,
- zasad żywienia młodzieży, aktualnych norm żywieniowych odpowiednich dla wieku i płci, zasad układania jadłospisów,
- metod oceny stanu odżywienia nastolatków, w tym wykrywania ryzyka rozwoju otyłości, niedożywienia oraz zaburzeń odżywiania,
- znaczenia aktywności fizycznej dla zdrowia młodzieży wraz z praktycznymi wskazówkami organizowania aktywności fizycznej.
Problem zdrowotny
Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych wpływających na zdrowie i rozwój człowieka, a polegać powinno na pokryciu zapotrzebowania organizmu na energię i wszystkie niezbędne składniki. Do grupy najbardziej narażonej na skutki nieprawidłowego żywienia należą dzieci i młodzież. Nieprawidłowe żywienie w okresie wzrostu i rozwoju organizmu stwarza duże ryzyko występowania zarówno niedoborów żywieniowych, jak i rozwoju nadwagi czy otyłości. One z kolei mogą prowadzić do pogorszenia wyników w nauce i zwiększać ryzyko rozwoju chorób przewlekłych w późniejszym okresie życia. Mowa tu o niezakaźnych chorobach przewlekłych zwanych także chorobami cywilizacyjnymi, do których należą między innymi: choroby układu krążenia, cukrzyca typu 2, nowotwory złośliwe czy osteoporoza. Schorzenia zależne od diety stanowią poważne wyzwanie dla specjalistów, jednak ich ryzyko można zminimalizować poprzez stosowanie odpowiedniej profilaktyki – jej podstawą jest prawidłowo zbilansowana dieta.