W tym miesiącu postaramy się przybliżyć Państwu nieco pojęcie stresu, jego wpływ na organizm, konsekwencje płynące z długotrwałego odczuwania napięcia. Spróbujemy również udowodnić, że stres jest nam niezbędny do prawidłowego funkcjonwania, a jeśli sobie z nim umiejętnie zaczniemy radzić może przynieść nam wiele korzyści.
Źródło: www.pixabay.com
Stres: kto to wymyślił?
Twórcą tego pojęcia był austrowęgierski biochemik Hans Selye (1907-1982). Badał stres przez 50 lat, napisał na ten temat ponad 1400 artykułów i ponad 30 książek. Selye zdefiniował stres jako nieswoistą reakcję organizmu na wszelkie stawiane mu wymagania.
Odkrył on wzorzec reakcji na stres, nazwany ogólnym zespołem adaptacyjnym, który stanowi pierwszą linię obrony organizmu przed potencjalnie szkodliwymi czynnikami.
Ogólny zespół adaptacyjny przebiega w trzech fazach:
- W pierwszym stadium – reakcji alarmowej, obejmującym fazę szoku i fazę przeciwdziałania szokowi, uruchamiane są zasoby organizmu do poradzenia sobie z zagrożeniem. Wiąże się to z aktywnością układu współczulnego oraz wzrostem czynności nadnerczy, co służy zmobilizowaniu sił obronnych do poradzenia sobie ze stresorem.
- Drugie stadium – odporności, ma na celu przystosowanie się do działania stresora. Organizm koncentruje się na zwalczaniu zagrożenia, jednakże proces ten odbywa się kosztem pozostałych funkcji fizjologicznych i psychologicznych. Dochodzi tu do przesunięcia zasobów energetycznych z normalnych funkcji organizmu do funkcji obronnych, co może prowadzić do wyczerpywania się pokładów energii.
- Trzecie stadium - wyczerpania, następuje w sytuacji gdy zagrożenie nie ustępuje lub się powtarza. Zasoby obronne organizmu są na wyczerpaniu i staje się on podatny na zaburzenia i choroby. Na poziomie fizjologicznym fazę tę charakteryzuje wzrost uogólnionego pobudzenia organizmu, które jednak nie jest wykorzystywane do zwalczania stresora. Dochodzi w ten sposób do rozregulowania funkcji fizjologicznych i spadku zdolności obronnych organizmu. Pojawiające się choroby, zwane chorobami adaptacji, są więc wynikiem wyczerpania się sił obronnych organizmu na skutek walki ze stresem.
Źródło: "Psychologia stresu" - Władysław Łosiak
Z pewnością każdy z nas miał wielokrotnie do czynienia z sytuacjami, które wywoływały stres. Jak wtedy reaguje nasz organizm?
- Zwężają się naczynia krwionośne skóry, mięśni szkieletowych, mózgu i narządów wewnętrznych;
- Nasila się pocenie;
- Skóra i owłosienie ciała wytwarzają gęsią skórkę;
- Gruczoły nadnerczy pobudzają wydzielanie adrenaliny, zwiększając ilość glukozy we krwi i tempo akcji serca oraz podnosząc ciśnienie krwi;
- Zwieracz odbytu zamyka się;
- Zwieracz cewki moczowej zamyka się;
- Źrenica rozszerza się, a mięsnie rzęskowe akomodują oko do widzenia na odległość;
- Oskrzela rozszerzają się;
- Wzrasta częstość uderzeń i siła skurczów serca;
- Zmniejsza się perystaltyka przewodu pokarmowego;
- Wątroba uwalnia glukozę do krwiobiegu;
- Zmniejsza się wydzielanie soku trzustkowego;
- Zmniejsza się wydzielanie soków trawiennych;
- Pęcherz moczowy rozkurcza się.
W naszym organizmie pojawia się wiele reakcji, które mogą być dla nas niepokojące. Często reakcje te wywołują dodatkowe napięcie i niepokój, mogą wpływać na nasze negatywne myślenie na temat stresu i jego skutków. Warto zmienić te podejście, ponieważ jest ono dużo bardziej dla nas szkodliwe niż sam stres, ale o tym dowiecie się więcej w następnym tygodniu.